Sinemada Mimarlık
Hikmet Temel Akarsu, Nevnihal Erdoğan ve Türkiz Özbursalı tarafından dört yılda hazırlanan ve 40 yazarın destek verdiği SİNEMADA MİMARLIK kitabı bu hafta çıkıyor. YEM Yayınları tarafından basılan kitap şu anda yayınevi sitesinde ön satışta: https://www.yemkitabevi.com/
YEM Yayın’ın, “Mimarlık ve Beslenme Alanları” dizisinin ilk kitabı Edebiyatta Mimarlık’ın devamı, tamamlayıcısı olması arzusuyla Hikmet Temel Akarsu, Nevnihal Erdoğan ve Türkiz Özbursalı tarafından yayına hazırlanan yeni kitabı Sinemada Mimarlık yayınlandı…
Sinemada Mimarlık, mimarlığın ve tasarımın beslenme kaynaklarında sanatsal ağırlığın artmasının toplumun tümünün estetik algılarının gelişmesinde büyük rol oynayacağına ve bu izlek üzerinden giden tasarımcıların hayal güçlerini çok daha çarpıcı şekilde kullanabileceğine olan inançla hazırlandı.
Bu yaklaşımla Christopher Nolan, Halit Refiğ, Andrey Tarkovski, Yavuz Turgul, Peter Jackson, Nuri Bilge Ceylan, Wachowski Kardeşler, Lars von Trier gibi yönetmenlerin Mimar Babam, Kış Uykusu, 1984, Muhsin Bey, Ekümenopolis: Ucu Olmayan Şehir, Bulut Atlası, Matrix, Otomatik Portakal, Truva, Yüzüklerin Efendisi gibi dünya ve Türk sinemasından 68 görkemli yapıtı, 40 yetkin yazar tarafından irdelendi. Eserler incelenirken mimarlığın hayal gücünü tetikleyen, ütopik ya da distopik düşüncelere insanı sevk eden, estetik ve sanatsal beğeniyi yükselten, sosyolojik algılara, ekolojik sorunsallara yaklaşımlar sunularak kültürel, eleştirel, estetik ve sanatsal birikimimize katkı sağlamak amaçlandı. Ki böylece kitabın, başta mimar, iç mimar, şehir plancısı vb. olmak üzere tüm okuyuculara, yitirdiğimiz hayal kurma, mutluluğu arama ve güzele erişme yetisini geri vermesi umud ediliyor.
Hikmet Temel Akarsu, Nevnihal Erdoğan ve Türkiz Özbursalı, mimarlığın hayal gücünü tetikleyen, yaratıcılık unsurunu ön plana çıkaran, ütopik ya da distopik düşüncelere insanı sevk eden, estetik ve sanatsal beğeniyi yükselten, eleştirel sosyolojik algılara, ekolojik sorunsallara ve politik yargılara yaklaşımlar sunan yazıların yer aldığı Sinemada Mimarlık’ı hazırlama gerekçelerini şöyle özetliyorlar:
“….. Mimarlık eğitimi bilindiği üzere, uzun zamandan bu yana ‘stüdyo’ çevresinde örgütlenmiş disiplinler arası bir erginleşme sürecidir. Ana grup usta mimar çevresinde halkalanmış mimari stüdyo talebelerine matematik gibi, resim gibi, statik, fizik, çevre, sosyoloji, ergonomi, sanat tarihi gibi pek çok disiplinden altyapısal katkı sağlanır. Büyük oranda teknik bilgi içeren bu disiplinler bugün artık mimar yetiştirmekte yeterli olmamakta; başarılı ve özgün mimarların ortaya çıkmasını sağlayamamaktadır. O yüzden; dünya kültüründen yoksun, birazcık tasarım bilen, ortalama altı mühendislerden başka bir şey değildir bugünkü mimarlık eğitiminden sonra ortaya çıkanlar. Biraz popüler toplum kültürü; birazcık da ‘snob’ modalardan sos üzerine ilave edildikten sonra bu elemanların mimar diploması ile eserler kurgulaması için piyasaya adım atmasına kolaylıkla müsaade edilir böylece. Bu, hüzün vericidir!
Bizler, mimarlık stüdyosunun beslenme kaynaklarında sanatsal ağırlığın artmasının öğrencilerin, mimarların ve toplumun diğer üyelerinin estetik algılarının ve hayal güçlerinin gelişmesinde büyük rol oynayacağına ve bu izlek üzerinden giden erginleşmiş yaratıcıların hayal güçlerini çok daha çarpıcı bir şekilde kullanacağına inanan mimarlarız. O nedenle stüdyolarımızda edebiyatı, sanatı, kültürü, görselliği ve hatta müziği ön plana alan eğitsel ekoller geliştirmek peşindeyiz. Edebiyatta Mimarlık kitabımızın yarattığı yankılar hâlâ devam etmekteyken şimdi de ‘vizörümüze’(?) sinemayı koymaya ve mimarlık sanatına bileşke katkı sunan görkemli sinema yapıtlarını incelemeye ve bunları mimarlık kamuoyunun dikkatine sunmaya çabaladık elinizdeki derlememizle.
Sinemada Mimarlık kitabımıza, kırk yazar altmış sekiz sinema eserini inceledikleri yazılarıyla katkıda bulundu. Kuşkusuz biz bu filmlerin her birini dikkatlice izledik; her biri hakkında biz bu kitabın editörleri, oturup kendi görüşlerimizi kolaylıkla yazabilirdik. Fakat amacımız kendi kişisel görüşlerimizden bir betik yapmak değil; hezaren bir kitapla bin bir bakış açısını bir araya getirmek ve büyük tartışmaların, büyük algıların, büyük duyarlılıkların önünü, farklı dünyaların kapılarını açmaktı.
Ayrıca bu seçkinin okumalarında mimarlık sanatının uygulamalarını ya da tezahürünü doğrudan görmek isteyenler aradıklarını bulamayacaklardır…”
YEM Yayın’ın “Mimarlık ve Beslenme Alanları” dizisi Edebiyatta Mimarlık ve Sinemada Mimarlık kitaplarından oluşuyor. Dizinin yeni kitapları Çağdaş Türk Edebiyatında Mimarlık ve Çağdaş Dünya Edebiyatında Mimarlık’ın da 2020 Sonbaharında okuyucu ile buluşması planlanıyor.
Kitapta incelenen filmler ve bu filmleri irdeleyen yazarlar şu bölümler halinde yer alıyor:
I. Mimarlığa İlham Veren Filmler
- Büyük Budapeşte Oteli [Grand Budapest Hotel]; Fehmi Erbaş
- Oyun Zamanı [Playtime]; Demet Mutman
- Amcam [Mon Oncle]; Nagehan Açımuz İşbakan
- Mimar Babam: Bir Oğulun Yolculuğu [My Architect: A Son’s Journey]; Esin Benian
- Mimar [The Architect]; Semiha Kartal
- Ev Yaşamı [Koolhaas Houselife]; Nagehan Açımuz İşbakan
- Frank O. Gehry’nin Eskizleri [Sketches of Frank Gehry]; Sema Soygeniş
- Mimarın Göbeği [The Belly of the Architect]; Gökçe Özdem
- Roma Tatili [Roman Holiday]; Bilge Ataç Özsoy
- Düşüş [The Fall]; Emre Karacaoğlu
- Bir Konuşabilse [Lost in Translation]; Senay Karadağ
- Da Vinci Şifresi [The Da Vinci Code]; Esin Benian
II. Çevre ve Mekân Psikolojisi Bağlamındaki Filmler
- Dogville; Melahat Ayşe Kalay
- Barton Fink; Hikmet Temel Akarsu
- Johnny Silahını Kaptı [Johnny Got His Gun]; Ersan Yıldız
- Kış Uykusu; Hikmet Temel Akarsu
- Cinnet [The Shining] Burçe Karadağ
- Kayıp Otoban [Lost Highway]; Bülent Uçar
- Kutsal Motorlar [Holy Motors]; Simlâ Sunay
- Panik Odası [Panic Room]; Senay Karadağ
- Arka Pencere [Rear Window]; Emre Karacaoğlu
- Dr. Caligari’nin Odası [The Cabinet of Dr. Caligari]; Metin Çavuş
- Cinayeti Gördüm [BlowUp]; Metin Çavuş
III. Mimarlık Sosyolojisine Dair Filmler
- Gurbet Kuşları; Hikmet Temel Akarsu
- Amerikan Güzeli [American Beauty]; Havva Alkan Bala
- Modern Zamanlar [Modern Times]; Sedef Gönenç
- Muhsin Bey; Hikmet Temel Akarsu
- Tanrıkent [City of God]; Perran Dinçer
- Selam Bombay [Salaam Bombay]; Aynur Yerebasmaz
IV. Bilimkurgu ve Distopyalar
- Bulut Atlası [Cloud Atlas]; Hikmet Temel Akarsu
- Bıçak Sırtı [Blade Runner]; Gülay Er Pasin
- 1984; Türkiz Özbursalı
- Beşinci Element [The Fifth Element]; Cihan Fikri Kalay
- Gattaca; Cansu Özge Özmen
- Metropolis; Gökçe Özdem
- Otomatik Portakal [A Clockwork Orange]; Selin Yıldız
- Yaratık [Alien]; Emre Karacaoğlu
- Matrix; Aydın Ufuk Yücel
- Dünyaya Düşen Adam [The Man Who Fell to Earth]; Hikmet Temel Akarsu
- Yaşıyorlar [They Live]; Melahat Ayşe Kalay
- Brazil; Hayri Kaan Köksal
- Başlangıç [Inception]; Pınar Kısa Ovalı
V. Kent Kimliğine Dair Filmler
- Manhattan; Cansu Özge Özmen
- Roma [Fellini’s Roma]; Hikmet Temel Akarsu
- Gün Doğmadan [Before Sunrise]; Semiha Kartal
- Sihirbaz [The Illusionist]; Ertuğrul Pek
VI. Politik Mimari Bağlamındaki Filmler
- Speerund Er; Murat Batmankaya
- Konformist [Il Conformista]; Serhan Ceyhan
- Doktor Jivago [Doctor Zhivago]; Nevnihal Erdoğan
- 24 Kent [24 City]; Ertuğrul Pek
- Patron Çıldırdı [Merci Patron]; Raşit Gökçeli
VII. Zaman ve Mekân Bağlamına Dair Filmler
- Truman Show; Türkiz Özbursalı
- Tarkovski Sineması; Gökçe Özdem
- Göl Evi [The Lake House]; Sennur Akansel
- Ulis’in Bakışı [Ulysses’ Gaze]; Burçe Karadağ
VIII. Mimari ve Tarih Bağlamında Filmler
- Ben-Hur; Nevnihal Erdoğan
- Gülün Adı [The Name of the Rose]; Türkiz Özbursalı
- Truva [Troy]; Sema Sandalcı
IX. Ekolojik Filmler
- Baraka; Selma Kayhan Tunalı
- Koyaanisqatsi; Ertuğrul Pek
- Ekümenopolis: Ucu Olmayan Şehir; Demet Mutman
- Manufactured Landscapes; Hayri Kaan Köksal
X. Fantaziler
- Alice Harikalar Diyarında [Alice in Wonderland]; Emine Köseoğlu
- Yüzüklerin Efendisi [The Lord of the Rings]; Hikmet Temel Akarsu
- Jurassic Park; Tuğçe Ayteş
- Suspiria; Yavuz Angınbaş
- Makas Eller [Edward Scissorhands]; Emine Köseoğlu
- Charlie’nin Çikolata Fabrikası [Charlie and the Chocolate Factory]; Sennur Akansel
Hikmet Temel Akarsu Kimdir?
Romancı, öykücü, hiciv ve oyun yazarı Hikmet Temel Akarsu 1960 yılında Gümüşhane’de doğdu. Dokuz yaşında ailesi ile birlikte İstanbul’a yerleşti. 1982 yılında İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden mezun oldu. Mimar çıktığı yıllardan bu yana ülkede süregiden mimarlık uygulamalarını yadsıdı ve bu şartlar altında bu pratiğe dâhil olmaktansa mesleğin düşünsel tarafında yer almayı tercih etti. Yaşam düşü olan yazarlığa kendini adadı. Roman, öykü, deneme, makale, eleştiri, oyun ve senaryo yazarlığı da dâhil olmak üzere edebiyatın hemen tüm alanlarında ürün verdi. Sadece seri romanları değil, hiciv ve eleştiri yazıları da toplumda yankı buldu. Uluslararası PEN, Türkiye Yazarlar Sendikası, BESAM ve Mimarlar Odası üyesidir.
Prof. Dr. Nevnihal Erdoğan Kimdir?
İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden 1982 yılında mezun olan Nevnihal Erdoğan, aynı üniversitede 1984’te yüksek lisansını, 1992’de doktorasını tamamladı. 1984-1991 yılları arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi Çevre ve Uygulama-Araştırma Merkezi’nde araştırmacı olarak çalıştı. 1992 yılından itibaren Trakya Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaya başladı. 2003 yılında aynı üniversitede profesör unvanını aldıktan sonra 2006 yılında Kocaeli Üniversitesi’ne geçti. Ulusal ve uluslararası düzeyde çok sayıda bilimsel yayına ve kitaba imza attı. 2013-2016 yılları arasında Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nde dekanlık görevini yürüttü. Hâlihazırda aynı fakültenin Mimarlık Bölüm Başkanı’dır.
Türkiz Özbursalı Kimdir?
1982’de İTÜ Mimarlık Fakültesi’ni, 1984’te İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nü bitirdi. Mimarlık mesleğiyle birlikte yayıncılık sektöründe de faaliyet göstermekte olup 2014 yılında kurulmuş olan Verita Yayınları’nın sahibidir.
