ROMAN KAHRAMANI VE ÖZNELLİK

Hikmet Temel Akarsu
İstanbul, 14 Ocak 2022

• Roman Kahramanı ve Öznellik
• Semiramis Yağcıoğlu
• Öteki Yayınevi – 470 Sayfa

Değerli edebiyat profesörü Semiramis Yağcıoğlu’nun Öteki Yayınevi’nden çıkan “Söylem, İdeoloji ve Coğrafya” alt başlıklı kitabı “Roman Kahramanı ve Öznellik” kısa sürede ikinci baskısını yapmış. Değerli akademisyen son derecede özenli bir formda basılan sert kapaklı kitabını imzalayarak göndermiş. Doğrusu kitap ve edebiyat dünyasının ölümcül bir kriz içinde olduğu bugünlerde bir edebi kuram kitabının kısa sürede ikinci baskıya ulaşması ilginç; takdir edilesi bir başarı. Yazarı kutluyoruz.

Semiramis Yağcıoğlu’nu ilk olarak Roman Kahramanları Dergisi’nin editörlüğünü yaptığım beş sayılık kısa süre içinde tanımıştım. Kendisi parlak bir akademik kariyere sahip olsa da henüz emekli olmuştu ve güncel yazınsallıkla bağlantı kurmakta çekingendi. Sanırım kendisinden ilk yazı talep edenlerden biri oldum. Gönderdiği yazılar son derecede yetkin ve özellikliydi. Doğrudan, virgülüne dokunmadan dergiye giren yazılar oldu bunlar ve yazarların akademik dünyanın çekim gücüne ve prestijine, ışığa koşan kanatlılar gibi koştuğu bir dönemde Prof. Dr. Semiramis Yağcıoğlu tam tersi yolda, akademik dünyanın zirvesindeyken güncel edebiyatın temel yaşamsal gaileleri içine doğru yol alıyordu. Gerçekte doğru olan da buydu. Akademik elit içinde edebiyatın temel tasalarından, maişetinden ve kederlerinden, acı ve meşakkatinden, yoksunluk ve eziyetinden uzak, sırça köşklerde, üniversite menzalarında, güvenli yumuşak koltuklarda, devlet güvencesi altında, garantili dolgun maaşlarla edebi diskur vermek kolaydır. Buna mukabil edebiyatın “kaplan gözü” simalarının, büyük acılar ve bedeller pahasına çılgın ataklar peşinde olduğu “edebiyat ortamında” var olabilmek; avangardla haşrolabilmek bambaşka yazınsal erdemler ve iç görüler ister.

Semiramis Yağcıoğlu, küresel mahfillere “star”(!) yetiştirme gibi bir edim içine girmeden, dürüstçe ve içtenlikle bunu başarmış, akademik ortamın zirvesinden gelip edebiyatın güncelliği içinde saygın bir eleştirmen olarak yer almayı başarmıştır. Yaşayan edebiyat ortamında yayınladığı yazıların pek çoğu yeni yayınlamış olduğu “Roman Kahramanı ve Öznellik” kitabında yer almaktadır ve birçoğunu kitaplaşmadan önce okumuşluğum vardır. Ayrıca değerli eleştirmen kitabın başında yer alan ve bu kitaba özel olduğunu düşündüğümüz bazı makalelerde edebiyat kuramlarına dair fevkalade nitelikli diskurlar vermekte.

Bu değerli kuramsal kitabı yaşamakta olduğumuz “Edebiyatın Fetret Devri”nde edebiyata gönül vermiş dostlara öneririm. Değerli Semiramis Yağcıoğlu’na da bir önerim var. Edebiyat eleştirmenliğinde varmış olduğu noktada edindiği saygın ve nitelikli konumu artık “garantili”(?!) Roman Kahramanları hakkında yazmanın ötesine taşımalıdır. Değerli eleştirmen artık, Orhan Kemal, Aziz Nesin, Necati Cumalı, Füruzan, Tahsin Yücel, Orhan Pamuk, James Joyce, Scott Fitzgerald, Maksim Gorki, Lawrence Durrell, John Steinbeck, D.H. Lawrence gibi herkesin görüşlerini paylaşacağı ve onaylayacağı; tartışmaların vuzuha erdiği, garantili yazıların ötesine; edebiyatın “terra-nova”larına ayak basmalı, yeni edebiyattan söz etmelidir. Yeni edebiyat konusunda çekinik davranması ve söz almaması bugün varmış olduğu noktadaki eleştirmenlik düzeyini tartışılır kılabilir.